نشانگان (سندرم) گیرافتادگی شانه عبارت است از اختلال در فضای زیراخرمی (ساب آکرومیال) که منجر به فشار بر تاندون‌های کلاهک چرخاننده (به ویژه تاندون ماهیچه فوق خاری)، تاندون سر دراز دوسر بازویی و بورس زیراخرمی (ساب آکرومیال) می‌گردد. این سندرم معمولاً در ورزشکاران و کارگرانی که عمل دورکردن (ابداکسیون) شانه را به‌طور مکرر و در دامنه‌ای بیشتر از ۹۰ درجه انجام می‌دهند، اتفاق می‌افتد، اگرچه احتمال درگیری در افراد کم تحرک نیز وجود دارد.
در نشانگان گیرافتادگی، در بسیاری از موارد یک قوس دردناک در دامنه میانی دورکردن (ابداکسیون) استخوان بازو وجود دارد. به همین دلیل نام دیگر این سندرم، نشانگان قوس دردناک است که مهمترین مشخصه آن، دردی است که بیمار در دامنه میانی ۶۰ الی ۱۲۰ درجه دورکردن استخوان بازو گزارش میکند.
نام دیگر سندرم نشانگان گیرافتادگی نشانگان قوس دردناک است
براساس تقسیم بندی Neer، آسیب روتاتور کاف یا سندرم گیرافتادگی شانه به سه دسته تقسیم می شود:
التهاب و تورم تاندون
فیبروز (تشکیل بافت‌های لیفی) تاندون
پارگی تاندون
گیرافتادگی شانه می تواند اولیه یا ثانویه باشد. علل اولیه شامل آکرومیون قلاب مانند یا ضخیم شدگی لیگامان کوراکوآکرومیال می باشند. گیرافتادگی ثانویه علل بسیار متنوعی دارد از جمله ناپایداری مفصل شانه، ضعف عضلات اطراف شانه، ناپایداری یا اختلال در ریتم حرکتی (دیس کینزی) کتفی-سینه ای.
در مطالعات اخیر انجام شده، یکی از علل آسیب تاندون عضله سوپرااسپیناتوس، کاهش خونرسانی تاندون است که در حالت دور کردن (ابداکشن) یا بالا بردن دست رخ می دهد.
یکی از علل آسیب تاندون عضله سوپرااسپیناتوس، کاهش خونرسانی تاندون است
علل سندرم گیر افتادگی شانه
به طورکلی، برخی از عواملی که در ایجاد سندرم گیرافتادگی شانه دخالت دارند عبارتند از:
– شلی کپسول مفصلی و بی ثباتی مفصل شانه
– تاندونیت ماهیچه‌های روتاتورکاف
– تاندونیت کلسیفیه در ماهیچه‌های کلاهک چرخاننده
– ساختمان غیرطبیعی زائده اخرمی
– تغییرات استخوانی در برجستگی بزرگ استخوان بازو
– اختلال در عملکرد ماهیچه‌های کمربند شانه‌ای
– کاهش فضای زیراخرمی مثلا به علت سفتی قسمت پشتی و تحتانی کپسول مفصلی شانه
– وضعیت (پوسچر) غیرطبیعی همانند حالت رو به جلوی سر، افزایش انحنای سینه‌ای (توراسیک) و گرد بودن شانه
– التهاب بورس زیراخرمی
– ناهنجاری‌های مادزادی در فضای زیراخرمی
– وجود استئوفیت در مفصل اخرمی-ترقوه‌ای
– اختلال در حرکات مفاصل اخرمی-ترقوه‌ای و جناغی-ترقوه‌ای
علت و درمان سندرم گیرافتادگی شانه
علائم سندروم گیرافتادگی شانه:
اغلب استفاده بیش از حد از شانه و عضلات آن باعث میشود علائم درد کم‌کم در بیمار شروع شوند.
علائم درد ناشی از ایمپیجمنت شانه عبارتند از:
در مراحل اول بیمار درد تیز و متناوبی را در ناحیه شانه احساس میکند.
با پیشرفت بیماری درد نیز بیشتر و پایدارتر میشود.
گرچه درد معمولا بعد از شروع سندرم آغاز میشود ولی پیش از شروع و رشد، بیمار معمولا درد خفیفی دارد ولی نادیده گرفته و به‌خاطر نمی‌سپارد.
با شروع التهاب، حرکات ساده برای بیمار دردناک است.
حرکات بالای سر موجب درد بیشتری در بیمار می‌گردد. وقتی دست‌ها به سمت بالای سر کشیده می‌شوند، فضای داخل کتف کوچکتر شده و فشار بیشتری بر بروس‌ها وارد میشود.
حرکات دست در سطح کمر دردناک نیستند چون در این حالت فضای کافی برای بروس‌ها وجود داشته و فشار کمتری روی آن وارد میشود.
درد شانه در شب به دو دلیل افزایش می‌یابد: اول اینکه التهاب و تورم شانه در طول روز به دلیل فعالیت بیشتر میشود در نتیجه بیمار در عصر و شب درد بیشتری در شانه احساس میکند.
دوم اینکه در طول شب ذهن آزادتر بوده و بیشتر به درد تمرکز میکند.
عوامل خطر :
سن بالای ۴۰ سال
ورزش هایی که با حرکات مکرر در بازو و شانه همراه است.
ضعف عضلات شانه
وضعیت بدنی نامناسب
استفاده بیش ازحد از شانه و عضلات آن باعث میشود علائم درد کم‌کم در بیمار شروع شوند
پیشگیری از سندروم گیر افتادگی شانه:
با روش‌های زیر می‌توان از بروز سندروم گیرافتادگی شانه پیشگیری کرد:
حفظ استقامت کافی در عضلات شانه و تیغه‌ی شانه
انجام حرکات کششی منظم و مداوم برای شانه، گردن و قسمت میانی کمر
حفظ وضعیت مناسب بدن و شانه هنگام انجام حرکات کشش دست و پرتابی
اجتناب از قرار گرفتن سر در حالت روبه‌جلو و جلو انداختن شانه (قوز کردن) در زمان طولانی در هنگام نشستن پشت میز مطالعه یا کامپیوتر.
فیزیوتراپی میتوانند برای درمان سندروم گیرافتادگی شانه بسیار مؤثر و موفقیت‌آمیز باشند
درمان سندروم گیر افتادگی شانه:
درمان مناسب جهت برطرف کردن مشکل گیرافتادگی شانه، به‌محض بروز آن، بسیار حائز اهمیت میباشد؛ زیرا مشکلات دیگری نیز میتوانند از گیرافتادگی بافت‌ها در شانه ناشی شوند مانند آسیب به بورس شانه و پارگی یا آسیب تاندون رتاتور کاف شانه.
درمان براساس علل اولیه سندرم صورت می‌گیرد و به طورکلی شامل:
درمان غیرجراحی
استفاده از یخ در موارد حاد
استراحت در مرحله حاد که به معنای پرهیز از فعالیت‌هایی است که درد بیمار را تشدید میکند (مثلا حرکات مکرر بالای سر)
فیزیوتراپی: درمانهای فیزیکی و فیزیوتراپی میتوانند برای درمان سندروم گیرافتادگی شانه بسیار مؤثر و موفقیت‌آمیز باشند.
تحریکات الکتریکی – اولتراسوند لیزردرمانی – تمرین درمانی و از همه مهمتر درمانهای دستی که از طریق آزادسازی عضلات و تاندون ها به رفع فشار در قوس زیر آکرومیون کمک زیادی می کند.
نگفتنی‌های زندگی زناشویی